Aan het woord is... Freek Meijers eigenaar van FM Architecten

STABU INSIDE IS EEN TEKEN VAN KWALITEIT

‘Eigenlijk is deze stelling zeer veel omvattend: het gaat over het merk STABU en de daarbij behorende systematiek, maar het gaat ook over diegene die met STABU werken. Maar dan moet je ook kijken naar het veld en het abstractieniveau binnen het proces waar STABU ingezet kan worden. Want: wat is nu een bestek? In een bestek staat de beschrijving van datgene dat gebouwd gaat worden. Het is niet louter een contractdocument, in feite is het een document waarmee en waarover je met de opdrachtgever communiceert in de aanvangsfasen en met de bouwers in de realiseringsfasen. D.t is in mijn ogen het bestek. Je legt op dat moment namelijk de randvoorwaarden van het object vast en daar komt na een aantal tussenstappen een bouwomschrijving uit. Bij het oprichten van STABU was een van de uitgangspunten dat door een goede systematiek ook de kwaliteit van de bestekboeken beter zou kunnen worden. Vanuit het idee dat STABU inside (net als Intel-inside) een kwaliteitskenmerk is en daarmee een goede systematiek borgt, zou je kunnen zeggen dat daarmee ook kwaliteit verkregen kan worden. Alleen een goede systematiek kan geen kwaliteitsborging zijn. Wel er een onderdeel van uitmaken. De systematiek is een hulpmiddel, waarmee kennis vastgelegd kan worden. Ter vergelijk: je kunt een perfect passend zwemvest maken van beton, geheel volgens de verschillende procedures en kwaliteitsnormen. Alleen het werkt niet. Je hebt een verkeerd materiaal gebruikt en je zult mogelijk zinken als een baksteen, met een zodanig vest.

De primaire taak van STABU is: middels een goede systematiek, het toegankelijk maken van een kennisdatabase, waarmee vakgenoten een goed bestek kunnen schrijven. Het ontwikkelen van software om de database te ontsluiten ligt niet op de weg van STABU. Wel kan STABU een bijdrage leveren met haar kennis over systematiek bij het innoveren van de toegang tot de database door de systeemhuizen. In de laatste jaren heeft STABU met Bouwbreed een verbeterslag willen maken. Dit was echter een verbeterslag alleen vanuit de database beheerder en niet in samenspraak met de systeemhuizen en de markt. Dit heeft heel weerstand in het veld opgeleverd. Daarbij is het bijhouden van de database op de tweede plaats geraakt. Dit moet nu als eerste worden opgepakt, zodat de database weer up-to-date is. Een eerste stap hiermee hebben we gezet door als bestekschrijvers en STABU samen te werken aan het opnieuw updaten van de aanwezige kennisdatabase. En dat kan betekenen dat door STABU nu even een stap terug gedaan moet worden, om straks in samenspraak met de andere partijen weer twee stappen naar voren te kunnen doen. We moeten niet proberen het wiel opnieuw uit te vinden. Er is een gezamenlijk doel en dat is dat wat gebouwd moet worden zo goed mogelijk specificeren.’

PRESTATIECONTRACTEN MAKEN STABUSYSTEMATIEK OVERBODIG

‘Een lastige stelling en eigenlijk niet correct. De STABU systematiek gaat niet alleen om het klassieke bestek als contractdocument. Het gaat om het vastleggen van de eisen op divers niveau: functie-eisen, prestatie-eisen van gebouwdelen en productie en wijze waarop de verschillende onderdelen samengesteld worden. Het betreft dus het wensen- en eisenpakket van de opdrachtgever, alsmede de wettelijke regels, zodat er uiteindelijk een gebouw komt te staan waarin de gebruiker precies kan doen wat hij wil. Het uiteindelijke resultaat moet passen als een oude jas. Dat geldt voor zowel woningen als voor universiteiten, ziekenhuizen enzovoort. Het bestek is dan niet het sec omschrijven van datgene wat gebouwd moet worden, en derhalve moet je niet alleen naar het bestek als contractdocument kijken. Daar hebben we nog een wereld te winnen. Voor een goede omschrijving, in welke vorm dan ook en in welke fase van het totale proces, heb je een goede systematiek nodig. Als je de systematiek goed gebruikt kun je het geheel zeer goed specificeren. In combinatie met de nieuwe technologieën kun je gigantisch ver komen. Dat is iets wat volop in ontwikkeling is binnen het complete BIM-veld.’

TRADITIONELE AANNEMERS ZIJN IN STAAT MET PRESTATIEVRAGEN OM TE GAAN

‘Niet alle aannemers kunnen dat. Met name de kleinere traditionele aannemers zijn niet zo opgeleid. En daar is niets mis mee. Misschien moet je daarom ook niet meer denken in traditionele aannemers maar meer in een conglomeraat, waarin de verschillende partijen -aannemer, architect, bestekdeskundige- elkaar helpen om tot een gezamenlijk eindproduct te komen. Je moet elkaar wat dat betreft aanvullen en niet, nadat jij jouw vertrouwde stukje werk gedaan hebt op jouw manier, het resultaat over de schutting gooien naar de volgende, die op zijn manier het weer gaat bewerken. Vasthouden aan datgene wat jij kent en jou vertrouwd is, is een logische en vaak de meest gekozen weg.’

WAT HEBBEN BOUWERS NODIG OM BETER WERK TE KUNNEN LEVEREN?

‘Voor een goed antwoord moet je deze vraagt breder zien. Het gaat toch om meer partijen en hoe deze met elkaar communiceren. Zouden we niet eerder moeten zeggen: wat is nodig om tot een goed en beter werk te komen? Elke partij zal daarop zo zijn eigen antwoord hebben. Maar het staat en valt met een goede omschrijving op elke niveau. Alleen met een goede omschrijving kun je de kwaliteit die je voor ogen hebt borgen. De STABU-systematiek is een van de middelen waarmee je alle informatie die door het hele proces loopt op een goede manier kunt organiseren. Alleen hierbij hoeft STABU niet roomser te zijn dan de paus. Er is heel veel bij wet vastgelegd om een minimale kwaliteit te garanderen. Maar het staat vrij om voor een werk meer of zwaardere wensen dan wel eisen op tafel te leggen. Dus wanneer een beoordelingsrichtlijn of privaat keurmerk voor een duidelijke meerwaarde zorgt, en daarmee in de omschrijving gewenst is, laat deze dan gewoon in de systematiek, zodat deze ook gebruikt kan worden.’

HOE ZORGEN WE ERVOOR DAT WE BIJ OPLEVERING MEER KRIJGEN DAN ALLEEN EEN SLEUTEL?

‘Wat wil je meer hebben dan alleen een sleutel? Champagne? Of doelen we hierop de kwaliteit van het geleverde, moet deze meer zijn dan het wettelijk minimum? Als iedereen zich aan de wet houdt, dan krijg je een minimumkwaliteit. Dus als je alleen een sleutel krijgt, mag je veronderstellen dat iedereen zich keurig aan de wet gehouden heeft. Daarnaast is het doel van de verschillende deelnemers in het bouwproces niet hetzelfde. Wanneer je de neuzen dezelfde kant op krijgt, dienstbaar bent aan de opdrachtgever, dan krijg je bij oplevering meer dan alleen die sleutel.’

DE TOEKOMST VAN DE BESTEKSCHRIJVER EN STABU

‘Iedereen heeft het over bestekschrijvers en daarbij vaak alleen toegespitst op een klein onderdeel in het gehele bouwproces. Het gaat toch meer om het wederzijds overdragen van bouwinformatie gedurende het gehele proces. Bestekschrijvers zullen steeds meer bouwinformatiedeskundige worden. In een bestek staat de beschrijving van datgene dat gebouwd gaat worden. Het is niet louter een contractdocument, in feite is het een document waarmee en waarover je met de opdrachtgever communiceert en waarmee je communiceert richting de bouwers.

Eigenlijk is STABU niet zozeer een database voor het maken van een bestek, STABU zou zich moeten ontwikkelen tot het portaal, de paraplu. Onder die paraplu zou dan alle informatie die binnen het hele proces gaande is kunnen worden opgehangen. Vanaf het allereerste begin tot de exploitatiefase en sloop. De BNA, BNB en STABU zouden elkaar daarin kunnen en m.eten versterken ten aanzien van hun positie in het complete vakgebied, namelijk het deel van de theoretische makers: zij die het bedenken en op papier zetten. Als we als theoretische makers samen proberen om de eerste neuzen dezelfde kant op te krijgen, dan kunnen we de praktische makers -zij die het moeten realiseren- wellicht ook meekrijgen in het helder vertalen en realiseren van eisen en prestaties. Door de handen ineen te slaan kunnen deze partijen zorgen voor een nieuwe toekomst van de vakgebieden en van de ondersteunende systematiek.’

Tekst & Fotografie: aangeleverd