“Chinese steden hebben in de afgelopen 40 jaar een snelle groei doorgemaakt en veel van de eerste hoogbouw werd niet ontworpen vanuit een duurzaamheidsperspectief. Vandaag de dag vereisen veel van deze gebouwen een renovatie om aan de moderne standaarden te voldoen en nieuwe functies te kunnen huisvesten. Deze transformaties vragen om architectonische gevoeligheid en expertise. Wij hebben de kans gekregen daar in te stappen. Toen in Shenzhen de tender voor de herontwikkeling van het Women and Children’s Center werd uitgeschreven, waren wij al een jaar in gesprek met projectontwikkelaar Shum Yip Ltd. Dankzij deze vroege betrokkenheid konden we een sterke visie presenteren en uiteindelijk de opdracht binnenhalen” vertelt Lorenzo Mattozzi, associate en architect bij MVRDV.
Een unieke opdracht
Het bestaande gebouw was typisch jaren 90 hoogbouw, stamde uit de eerste golf van Shenzhen’s explosieve groei en de gehaaste benadering had haar sporen nagelaten. Vanaf de oplevering waren er problemen waardoor het gebouw al in 2019 in verval was geraakt. Het hotel was inmiddels geruime tijd gesloten, de commerciële ruimtes hadden het moeilijk en de indeling was niet uitnodigend. In plaats van te kiezen voor sloop en nieuwbouw, werd gekozen voor een herontwikkeling. Een pioniersbesluit voor Shenzhen, en China.
“Wat het Women and Children’s Center zo bijzonder maakt, is dat de hoofdgebruikers kinderen zijn. In een wereld waarin architectuur (te) weinig gericht is op hun behoeften, biedt dit project een nieuwe standaard. Daarnaast smelten publieke en commerciële functies naadloos samen binnen het gebouw, een niet gangbare combinatie waarbij
‘we build together, we thrive together’ als rode draad door het ontwerpproces slingerde. De herontwikkeling van het gebouw kende niet alleen een esthetische en structurele transformatie, maar had ook een sterke sociale component waarin duurzaamheid, functionaliteit en maatschappelijke relevantie gelijk op gingen. Het moest zowel een commercieel succes worden als een gemeenschapsgericht centrum voor vrouwen en kinderen.”
De architectonische aanpak
“Het eerste waar we ons over bogen was het aangezicht vanaf de straatkant. Dat resulteerde in de blikvanger van de transformatie: een façade met één-meter diepe, meerkleurige raamlijsten. Deze raamlijsten zorgen voor extra schaduw om temperatuurstijgingen te beperken en ze hebben panelen die open kunnen wat zorgt voor natuurlijke ventilatie. Dit op haar beurt verhoogt het comfort van de bezoekers en maakt het pand minder afhankelijk van airconditioning. Daarnaast zette we een streep door de parkeergelegenheid in en rondom het gebouw. Doordat het openbaar vervoer naar het Women and Children’s Center uitstekend is, had dit geen impact op de bereikbaarheid.”
Kleurgebruik speelde een sleutelrol in de herontwikkeling. In de monotone, betonnen omgeving van Shenzhen is het Women and Children’s Center een uitnodigend en herkenbaar baken geworden. MVRDV staat bekent om gedurfd kleurgebruik en in dit project hebben de kleuren een functioneel gebruik gekregen om de toepassing en richting binnen het gebouw te communiceren: de plint en kinderfaciliteiten kregen zowel binnen als op de façade frisse, levendige tinten. Op de façade laat de overloop in gekleurde en witte raamlijsten zien waar de Women’s Federation is gevestigd en heeft het hotel een serene witte uitstraling gekregen. Geel, groen, oranje en roze, de kleuren die in de omgeving ontbreken, zorgen voor een visuele navigatie door het gebouw en benadrukken de speelse en toegankelijke aard van de ruimte.
De parkeergelegenheid op de binnenplaats is getransformeerd naar een uitnodigende groene buitenruimte, letterlijk een veilige haven voor families en kinderen. Bovendien is, in de schaduw van de toren, de binnenplaats het hele jaar door een koel toevluchtsoord voor de constante hitte in de stad. Een levendige food court en de commerciële ruimtes completeren de begane grond. De verdiepingen erboven kregen nieuwe recreatieve bestemmingen waaronder ruimtes voor creatieve workshops, een theater, bibliotheek, wellness en adviescentra, alles gericht op moeders en kinderen. De Women’s Federation, de publieke partner in dit project, behield haar kantoorruimtes op de bovenliggende verdiepingen, terwijl het hotel, de private partner, in de toren een revitalisatie onderging.
Internationale samenwerking
“Bij een internationaal project van deze omvang is een multidisciplinaire samenwerking heel gebruikelijk, én essentieel, om het project zowel architectonisch als functioneel te laten slagen. Zo werkten we samen met een lokale architect, een gevelconsultant en een landschapsarchitect. Daarnaast had de investeringsmaatschappij een specialist aangetrokken voor het hotelinterieur en had de Women’s Federation een architect in de arm genomen voor hun kantoorruimtes. De Discovery Hall, een educatieve speelruimte in de plint, werd ontworpen door een gespecialiseerd Amerikaans bureau.”
Herontwikkeling in een breder perspectief
“Bij MVRDV hebben we ons door de jaren heen ontwikkeld als transformatiepartner. De kern is een open blik en de visie om de potentie van bestaande gebouwen te zien. Het Women and Children’s Center is daar een sterk voorbeeld van. Door de bestaande structuur zo goed mogelijk benutten en te transformeren, minimaliseer je niet alleen de ecologische voetafdruk, maar draag je ook bij aan een duurzamere stedelijke ontwikkeling.”
“Herontwikkeling wordt steeds belangrijker in de China. Waar sloop nog vaak de norm is, groeit de belangstelling voor duurzame transformaties en krijgt deze steeds meer erkenning. Shenzhen heeft het Women and Children’s Center uitgekozen als een van de 12 iconische gebouwen van de stad en gebruikt deze regelmatig in publieke campagnes. Daarnaast werd het gebouw door de Chinese overheid uitgeroepen tot een van de voorbeeldprojecten voor publiek-private samenwerking op het gebied van herontwikkeling. Dat zie je terug in de bezoekersaantallen.”
Het Women en Childrens Center in de gemeenschap
“Het Women and Children’s Center heeft zich ontwikkeld tot een onmisbare ontmoetingsplek voor de gemeenschap in Shenzhen. Niet alleen families uit de stad, maar uit heel China bezoeken het centrum voor educatie, ontspanning en sociale interactie. De combinatie van publieke en commerciële functies heeft ervoor gezorgd dat het gebouw naast economisch levensvatbaar, ook een maatschappelijke meerwaarde biedt.”
“Daarmee onderstreept het project het belang van herontwikkeling. We zullen nóg vaker bestaande structuren moeten heroverwegen en transformeren om ze beter te laten functioneren binnen de stad. Waar we ons bij MVRDV al vanaf het begin mee bezig houden is de vraag hoe je dichtheid en hoogbouw zodanig (her-)ontwikkelt dat het de ervaring van een stad verrijkt. Met het Shenzhen Women and Children's Center bewijzen we dat herontwikkeling kan leiden tot iconische, functionele en sociaal betrokken architectuur”.
