De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen, kortweg Wkb, is sinds 1 januari 2024 van kracht voor bouwwerken in gevolgklasse 1. Ook voor de architect brengt de Wkb veranderingen met zich mee. Een nieuw gezicht doet zijn intrede, de kwaliteitsborger. Deze toetst of het gerealiseerde bouwwerk voldoet aan het Besluit bouwwerken leefomgeving en eventueel aan private eisen. Marco Rose van KiK-kwaliteitsborger Kwaliteitsmeester neemt ons mee in zijn ervaringen in de samenwerking met de architect. Vanuit zijn achtergrond is hij ook bekend met het vakgebied van de architect.
Hoge eisen aan ontwerp
Waar de tekeningen en berekeningen van de architect eerder vooral in het vergunningstraject werden getoetst aan wet- en regelgeving, gebeurt dat nu ook tijdens de realisatiefase, zeker bij revisies. Het ontwerp is onder de Wkb aan hoge kwaliteitseisen onderworpen. Dat betekent dat de architect de wet- en regelgeving goed moet kennen. Architecten gaan verschillend om met die wettelijke eisen, ziet kwaliteitsborger Marco Rose. “Je moet er niet vanuit gaan dat iedere architect even veel kennis heeft als de kwaliteitsborger. Bovendien legt iedere kwaliteitsborger zijn eigen accent bij de beoordeling van de plannen voor de risicobeoordeling en het borgingsplan. Houd dus als architect korte lijnen met de kwaliteitsborger. Het instrument KiK helpt ons goed samen te werken met alle bouwpartijen. De architect kan in de KiK-tool meekijken vanaf de ontwerpfase en vooruitlopen op de kwaliteit die in de opleveringsfase noodzakelijk is.”
Juiste informatie voor risicobeoordeling
De kwaliteitsborger heeft de juiste informatie nodig om de risico's in kaart te brengen voor het borgingsplan. 'Iedere architect heeft zijn eigen werkwijze', ziet Marco Rose in de dagelijkse praktijk. 'We zien soms eenvoudige ontwerpen voorbijkomen. Deze voldoen eigenlijk niet meer. We hoeven niet allemaal 3D-bestanden te zijn, maar een ontwerpplan moet wel juiste informatie bevatten, denk bijvoorbeeld aan maatvoering. Het gevolg van slecht aangeleverde stukken is namelijk dat wij aanvullende informatie moet opvragen bij de architect. Op die manier zijn we veel meer tijd kwijt voor de kwaliteitsborging. Dat betekent hogere kosten voor de opdrachtgever. Het inspireerde ons een checklist te maken van de minimale gegevens die wij aangeleverd willen krijgen.'
Aanvullend informeren
'De architect heeft de mogelijkheid om een rol te krijgen in het hele kwaliteitsborgingsproces', aldus Marco Rose, 'zowel in de voorbereiding als tijdens de uitvoering op de bouw. De kwaliteitsborger controleert op bouwfouten en wijzigingen. Gedurende de bouw kunnen wijzigingen optreden, bijvoorbeeld door gebruik van andere producten. Hij heeft dan aanvullende informatie nodig om de risico's opnieuw te bepalen en de borging daarop aan te passen. Het is aan de architect om de kwaliteitsborger te voorzien van deze gewijzigde informatie. Mijn tip is: spreek af wat de doet en welke informatie op welk moment beschikbaar moet zijn. Leer van elkaar.'
Kansen
Vroeger kwam het vaak voor dat de architect ook de bouw begeleidde. In de loop van de tijd is dat veranderd en werd de architect meer een vormgever. Volgens Marco Rose biedt het nieuwe stelsel kansen. 'Architecten kunnen een positieve bijdrage leveren aan de kwaliteit van bouwwerken. Hij kan veel voorwerk doen voor de kwaliteitsborger en meewerken aan de planbeoordeling, risicobeoordeling en het borgingsplan. Het is echter aan de kwaliteitsborger om de laatste twee vast te stellen. De opdrachtgever kan hij een handje helpen bij het aanvragen van omgevingsplanvergunning en bij de bouwmelding. Met kennis van bouwkwaliteit en materialen heeft de architect de mogelijkheid om de opdrachtgever te adviseren bij de keuze voor bijvoorbeeld houwbouw, metselbouw, betonbouw, prefab of een rieten dak. Met andere woorden, genoeg kansen voor de architect.'
Goede voorbereiding, het halve werk
'Als de architect het systeem omarmt, zal hij daar veel profijt van hebben. Met een goede voorbereiding en te voldoen aan de nieuwe eisen, kan de architect zich onderscheiden van vakgenoten,' volgens Marco Rose. 'Als hij dat inziet en zijn rol serieus neemt, heeft hij de kans om een betere adviseur van zijn opdrachtgever te zijn.'
www.kik-komo.nl
